ột trong tứ đại đỉnh đèo của miền Bắc Việt Nam đó chính là đèo Mã Pí Lèng – một trong những con đèo vô cùng cheo leo hiểm trở và hùng vĩ bậc nhất. Ngay từ chính tên gọi của đèo “ “Mã Pí Lèng” – nghĩa là sống mũi con ngựa. Từ đỉnh đèo Mã Pí Lèng nhìn xuống sẽ là dòng sông Nho Quế xanh ngát một màu ngọc bích, uốn lượn xuyên qua từng kẽ núi trông như một dải lụa vắt ngang trên nền trời xanh thẫm vậy. Khung cảnh thiên nhiên nơi đây đẹp như tranh vẽ kích thích trí tò mò của du khách muốn trải nghiệm, được tận mắt chạm vào dòng nước trong xanh, khẽ đặt tay lên các mỏm núi đá chót vót giữa mênh mông đất trời.
Năm 2009 Bộ văn hoá thể thao và du lịch đã xếp hạng khu vực này là Di tích danh lam thắng cảnh Việt Nam, sông Nho Quế được vinh danh là một trong những thung lũng kiến tạo độc nhất vô nhị Việt Nam. Trải dài trên lãnh thổ Việt Nam khoảng 46km, qua tầng tầng lớp lớp những tảng đá tai mèo lởm chởm của Cao nguyên đá Đồng Văn, dòng sông Nho Quế quanh năm êm đềm tạo thành một đường biên giới ngẫu nhiên màu xanh biếc giữa đèo Mã Pí Lèng và đường Săm Pun. Nên nếu du khách đã ghé chân tới Hà Giang, lên đỉnh đèo Mã Pí Lèng mà không khám phá dòng sông Nho Quế và trải nghiệm Hẻm Tu Sản thì thật là thiếu sót.
Hẻm Tu Sản sừng sững hiện lên trước mắt khiến cho sự ngỡ ngàng càng trở nên rõ nét. Được mệnh danh là hẻm vực sâu nhất Đông Nam Á với chiều cao vách đá lên tới 800m, dài 1.7km và sâu gần 1km. Hẻm Tu Sản sử hữu một vẻ đẹp tuyệt tác bởi sự kiến tạo của tự nhiên, hùng vĩ và hiên ngang giữa mây trời non nước hữu tình. Ngồi du ngoạn trên chiếc xuồng máy, hoặc thả mình trôi theo những mái chèo kayak trên dòng sông Nho Quế xanh biếc một màu, ngắm nhìn những hẻm núi đá cheo leo chênh vênh dựng đứng hun hút, ngước mắt lên nhìn trời cao và trong xanh, ta như cảm nhận mình đã lạc chốn thần tiên tự bao giờ.
Hẻm Tu sản thuộc kiểu di sản kiến tạo địa mạo, di sản cổ sinh, địa tầng cổ môi trường phát hiện tại khu vực của 3 xã Pải Lủng, Pả Vi và Xín Cái thuộc địa phận của huyện Mèo Vạc, Hà Giang.
Trước đây tại khu vực này chưa có hệ thống thủy điện Nho Quế thì hẻm này có địa hình khá sâu và nguy hiểm nên rất ít khách ghé thăm. Nhưng từ năm 2019 trở lại đây, Hẻm Tu Sản đang nổi lên như một hoạt động du lịch lý thú khi du khách ghé tham quan nơi này.
Các dịch vụ tại Sông Nho Quế – Hẻm Tu Sản:
Trước đây để tiếp cận đến kỳ quan hẻm vực Tu Sản Hà Giang không phải là điều dễ dàng với điều kiện địa hình vô cùng hiểm trở. Du khách cũng chỉ có thể chiêm ngưỡng sự hùng vĩ của Hẻm Tu sản trên đèo mà thôi.
Khi đập thuỷ điện ngăn dòng sông Nho Quế thì dòng sông Nho Quế đã êm dịu hơn và từ đó du lịch khám phá dòng sông Nho Quế bắt đầu phát triển. Người dân địa phương dùng những chiếc thuyền máy để đưa đón những vị khách muốn xuống tận chân của vách núi. Vẻ đẹp bí ẩn thơ mộng của Hẻm Tu Sản khiến cho du khách không tránh khỏi cảm giác choáng ngợp trước cảnh sắc thiên nhiên đẹp hiếm có.